Reizen speelt een cruciale rol in de wereldwijde verspreiding van infectieziekten. Door de toenemende mobiliteit over landsgrenzen komen Nederlandse reizigers onbedoeld in contact met ziekteverwekkers, raken besmet en kunnen bijdragen aan de verspreiding van sommige ziekteverwekkers.
Europa wordt traditioneel gezien als een regio met een laag risico op infectieziekten, maar ook binnen Europa komen risicovolle infectieziekten voor. Daarnaast zien we steeds verdere toename van infecties met onder andere westnijlvirus, denguevirus en tekenencefalitisvirus. Bovendien verspreiden vectoren, dieren die ziekteverwekkers bij zich dragen, zoals de Aziatische tijgermug en diverse teken, zich steeds verder binnen Europa. Deze ontwikkelingen hangen samen met bredere veranderingen in klimaat, globalisering en intensiever contact tussen mens en dier.
Miljoenen Nederlanders reizen jaarlijks naar het buitenland, waarvan bijna 90% binnen de Europese grenzen blijft. Ondanks de groeiende infectierisico’s bezoekt slechts een zeer klein deel van de reizigers naar Europese bestemmingen een reizigerspoli voor preventieve adviezen of vaccinaties. Het is onbekend in hoeverre Nederlanders die binnen Europa op reis gaan zich bewust zijn van het risico op het oplopen van infectieziekten en of zij zich via andere wegen laten informeren over infectierisico’s op hun reis.
In dit onderzoek wordt gekeken naar hoe Nederlandse reizigers infectierisico’s binnen Europa inschatten en ermee omgaan. Denk aan hun perceptie van risico, hun gedrag en hoe goed ze voorbereid zijn voor hun reis. Het doel is om inzicht te krijgen in hoe we deze reizigers beter kunnen ondersteunen bij het beperken van deze risico’s, nu en in de toekomst.
Het onderzoek is een cross-sectioneel vragenlijstonderzoek onder Nederlanders van 18 jaar en ouder die het afgelopen jaar minstens vier nachten binnen Europa (exclusief Nederland) hebben gereisd. De vragenlijst is beschikbaar in het Nederlands en Engels en zal worden uitgezet tussen 1 augustus en 31 oktober 2025 via het platform Enalyzer. Deze periode is gekozen om de herinneringen aan reiservaringen zo actueel mogelijk te houden.
De vragenlijst bevat vragen over de reiziger en diens reis. Aan de hand van het KAP-model (Knowledge, Attitude, en Practice) wordt de risicoperceptie uitgevraagd voor verschillende ziekteverwekkers. Daarnaast vragen we naar de verwachtingen over infectieziekten in de toekomst. Na afloop worden deelnemers geïnformeerd over de huidige infectierisico’s in Europa.
Verspreiding van de vragenlijst vindt plaats via sociale mediakanalen van GGD Hollands Midden en AWPG Lumens, inwonerpanels, flyers en kanalen van externe partners. Iedere vorm van werving kan bias veroorzaken, daarom wordt breed geworven en wordt de herkomst van respondenten binnen Enalyzer vastgelegd om bias te analyseren.
Hoofdaanvrager en hoofdonderzoeker is Diane de Zwart, arts en postdoctoraal onderzoeker infectieziektebestrijding, GGD Hollands Midden. Het onderzoeksteam bestaat uit de volgende onderzoekers:
GGD Hollands Midden
♦ Marloes Stradmeijer; Arts infectieziektebestrijding
♦ Hanna Verweij; Onderzoeker Publieke Gezondheid en infectieziekte-epidemioloog
♦ Lynn Eggink; Onderzoeker infectieziektebestrijding
♦ Anja van der Schoor; Postdoctoraal onderzoeker infectieziektebestrijding
GGD Zuid Holland Zuid
♦ Rosaline van den Berg; Postdoctoraal onderzoeker Infectieziektebestrijding
Het onderzoek wordt ondersteund door:
♦ Prof. Dr. L. (Leo) Visser; Adviseur Infectieziekten en Reizigersgeneeskunde – LUMC
♦ Cindy Dierikx; Dierenarts en onderzoeker – Gedragsunit RIVM
♦ Anja Buntsma-Boeker; Strategisch Adviseur Platform GGD Reisvaccinaties
De financiering van dit regioproject is tot stand gekomen door RIVM en GGD Hollands Midden.
Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Marloes Stradmeijer arts GGD Hollands Midden, afdeling Infectieziektebestrijding: Mstradmeijer@ggdhm.nl.
De resultaten van het onderzoek worden na afloop van de dataverzameling geanalyseerd en zullen in de loop van 2026 beschikbaar worden gesteld. Hiermee hopen de betrokken partijen beter zicht te krijgen op de kennis- en gedragsbehoeften van Nederlandse reizigers binnen Europa, zodat preventieve adviezen beter kunnen worden afgestemd op de praktijk.
Binnen Europa nemen de risico’s op infectieziekten toe, terwijl Nederlandse reizigers zich daar mogelijk onvoldoende bewust van zijn. Dit onderzoek brengt in kaart hoe zij deze risico’s ervaren en hoe hun houding en gedrag zich daartoe verhouden. De verkregen inzichten dragen bij aan betere voorlichting en bescherming van reizigers, en helpen de publieke gezondheidszorg om sneller en effectiever te reageren op toekomstige infectie-uitbraken.
© 2025 awpg Lumens. Alle rechten voorbehouden / Disclaimer / Privacy / Realisatie: Lemon